مقالات
دلکو چیست؟ عملکرد، کاربرد و اجزای تشکیل دهنده
دلکو چیست و چه وظیفه ای دارد؟
دلکو (Distributor) یکی از اجزای حیاتی در سیستم جرقه‌زنی خودرو است که وظیفه توزیع جرقه به شمع‌های موتور را بر عهده دارد. این قطعه در خودروهای قدیمی‌تر به طور خاص و در برخی از مدل‌های جدید به صورت محدود استفاده می‌شود. دلکو به‌طور کلی سیگنال‌های الکتریکی را به‌طور منظم و به موقع به شمع‌ها منتقل کرده و باعث احتراق سوخت و هوا در سیلندرهای موتور می‌شود.
کاربرد دلکو چیست؟
دلکو در سیستم جرقه‌زنی خودرو به‌طور عمده وظیفه توزیع جرقه مناسب به هر کدام از شمع‌ها را انجام می‌دهد. این قطعه در موتورهای بنزینی برای شروع فرایند احتراق در سیلندرهای موتور ضروری است. زمانی که سوخت و هوا در سیلندرها فشرده می‌شود، دلکو به‌طور دقیق زمان‌بندی جرقه‌زنی را تعیین می‌کند تا موتور به‌طور روان و کارآمد کار کند.
نحوه عملکرد دلکو به چه شکل است؟
دلکو به‌طور کلی شامل یک روتور و یک دیسک مسی یا برنجی است که به‌شکل دایره‌ای می‌چرخد. این روتور به همراه توزیع‌کننده سیم‌کشی‌های خاص، سیگنال الکتریکی را به شمع‌ها هدایت می‌کند. زمانی که موتور روشن است، دلکو با چرخش روتور، جرقه مورد نظر را به ترتیب صحیح به هر شمع انتقال می‌دهد تا هر سیلندر زمان مناسب برای انفجار را دریافت کند.
دلکو از چه قطعاتی تشکیل شده است؟
دلکو از چندین قطعه اصلی تشکیل شده است:
- روتور: که چرخشی است و جرقه را از ورودی سیستم به شمع‌ها منتقل می‌کند.
- کارتریج دلکو: این قطعه نقش انتقال جریان الکتریکی به روتور را بر عهده دارد.
- پلاتین: که در واقع جرقه‌زنی اولیه را فراهم می‌کند.
- سوئیچ قطع و وصل: برای قطع و وصل جریان به شمع‌ها و تنظیم جرقه.
- آرمیچر: که چرخش دلکو را انجام می‌دهد.
حذف دلکو از سیستم جرقه‌زنی
در مدل‌های جدیدتر خودروها، به‌طور معمول از سیستم جرقه‌زنی مدرن‌تری استفاده می‌شود که در آن دلکو حذف شده است. این سیستم‌ها اغلب شامل کویل‌های دوباره بارگذاری‌شده یا سیستم‌های جرقه‌زنی الکترونیکی هستند که عملکرد دقیق‌تری دارند و نیازی به تنظیمات فیزیکی ندارند.
حذف دلکو چه کمکی کرده است؟
حذف دلکو از سیستم جرقه‌زنی خودرو باعث کاهش نیاز به تنظیمات دستی و همچنین کاهش مشکلات ناشی از خرابی قطعات مکانیکی مانند پلاتین‌ها و روتورها می‌شود. علاوه بر این، سیستم‌های مدرن جرقه‌زنی توانسته‌اند زمان‌بندی دقیق‌تری برای جرقه‌زنی فراهم کنند که به بهبود کارایی موتور و کاهش مصرف سوخت منجر شده است.
چطور دلکو را تنظیم کنیم؟
برای تنظیم دلکو، باید موتور خاموش باشد. پس از این‌که دلکو نصب شد، می‌توان با استفاده از دستگاه‌هایی خاص، زمان‌بندی جرقه‌زنی را به‌طور دقیق تنظیم کرد. این کار معمولاً توسط مکانیک انجام می‌شود و نیاز به ابزارهای خاص دارد.
کار دلکو ماشین چیست؟
کار اصلی دلکو در خودرو ایجاد جرقه به‌موقع برای هر شمع است تا احتراق در سیلندرها به‌درستی انجام شود. در این فرآیند، دلکو زمان‌بندی دقیق را انجام می‌دهد تا انفجارها به‌طور هماهنگ و صحیح اتفاق بیفتند و عملکرد موتور بهینه باشد.
وظیفه دلکو در خودرو چیست؟
دلکو وظیفه دارد تا جریان الکتریکی را به‌درستی بین شمع‌ها توزیع کند تا موتور به‌درستی روشن شود. بدون وجود دلکو یا سیستم‌های مشابه، موتور قادر به تولید قدرت لازم برای حرکت خودرو نخواهد بود.
علائم خرابی دلکو
خرابی دلکو به‌طور خاص می‌تواند باعث مشکلات مختلفی در خودرو شود. مهم‌ترین علائم خرابی دلکو شامل موارد زیر هستند:
- عدم روشن شدن موتور
- کاهش قدرت موتور
- کاهش کارایی سوخت
- افزایش مصرف سوخت
- موتور به‌درستی روشن نمی‌شود یا روشن نمی‌ماند
- موتور عملکرد ضعیف‌تری دارد
- مصرف سوخت بالا می‌رود
- شمع‌ها به‌طور نامناسب جرقه می‌زنند
- صدای غیرطبیعی از موتور به گوش می‌رسد
- تقه‌های موتور و لرزش‌های غیرطبیعی
| جزء | توضیحات |
|---|---|
| روتور (Rotor) | قطعه چرخان که جرقه‌ها را به شمع‌ها منتقل می‌کند. |
| کارتریج یا بدنه دلکو (Distributor Cap) | پوشش پلاستیکی که روتور در آن قرار دارد و اتصالات به شمع‌ها را فراهم می‌کند. |
| پلاتین (Contact Points) | قطعات مکانیکی که وظیفه قطع و وصل جریان الکتریکی را به‌عهده دارند. |
| کمک‌رله (Condenser) | قطعه‌ای برای جلوگیری از جرقه‌های ناخواسته هنگام قطع جریان. |
| آرمیچر (Distributor Shaft) | شافت چرخشی که حرکت روتور را تامین می‌کند. |
| سوئیچ قطع و وصل (Breaker Switch) | سوئیچ برای قطع و وصل جریان برق در زمان‌های مشخص. |
| سیم‌پیچ (Coil) | قطعه‌ای که ولتاژ پایین را به ولتاژ بالا برای شمع‌ها تبدیل می‌کند. |
| اتصالات و ترمینال‌ها (Terminals and Connectors) | اتصالات برای هدایت جریان الکتریکی به شمع‌ها. |
| چرخ دنده (Drive Gear) | چرخ دنده‌ای که حرکت را از میل لنگ یا میل بادامک به دلکو منتقل می‌کند. |
| چرخش الکترونیکی (Electronic Components) | قطعات الکترونیکی در سیستم‌های مدرن برای زمان‌بندی دقیق جرقه‌زنی. |
اجزای دلکو شامل چیست؟
دلکو (Distributor) یک قطعه پیچیده است که در سیستم جرقه‌زنی خودرو، به‌ویژه در موتورهای بنزینی قدیمی‌تر، نقش حیاتی ایفا می‌کند. اجزای مختلف دلکو با هم کار می‌کنند تا جرقه مورد نیاز را به‌طور دقیق به شمع‌ها ارسال کنند. در ادامه اجزای مختلف دلکو را به‌طور کامل توضیح می‌دهیم:
1. روتور (Rotor)
روتور یک قطعه چرخان است که به‌طور مداوم در دلکو حرکت می‌کند و وظیفه دارد جرقه‌ها را از توزیع‌کننده به شمع‌ها منتقل کند. این روتور معمولا به‌صورت دایره‌ای یا نیم‌دایره‌ای ساخته می‌شود و در حین چرخش خود، به ترتیب دقیق جرقه‌ها را به هر شمع ارسال می‌کند.
2. کارتریج یا بدنه دلکو (Distributor Cap)
کارتریج یا پوشش دلکو، محفظه‌ای است که روتور در آن قرار دارد. این قطعه از جنس پلاستیک یا سرامیک ساخته شده و روی سر دلکو قرار می‌گیرد. کارتریج از ورود آلودگی‌ها به داخل دلکو جلوگیری کرده و اتصالات بین روتور و شمع‌ها را حفظ می‌کند. این قطعه از چندین ترمینال تشکیل شده که به سیم‌های شمع‌ها متصل می‌شوند.
3. پلاتین (Contact Points)
پلاتین‌ها یک بخش کلیدی در سیستم جرقه‌زنی قدیمی دلکو هستند. این قطعات به‌طور مکانیکی باز و بسته می‌شوند تا جریان الکتریکی را به‌طور صحیح از باتری به سیم‌پیچ‌ها منتقل کنند. در واقع، پلاتین‌ها مسئول قطع و وصل کردن مدار الکتریکی هستند تا جرقه‌زنی به‌درستی انجام شود.
4. کمک‌رله (Condenser)
کمک‌رله یا خازن به‌عنوان یک جزء کمکی در دلکو استفاده می‌شود که در کنار پلاتین قرار دارد. وظیفه اصلی آن کاهش جرقه‌های ناخواسته‌ای است که ممکن است در هنگام قطع شدن جریان الکتریکی ایجاد شود. این خازن به حفظ کارایی سیستم جرقه‌زنی کمک می‌کند و عمر قطعات مختلف را افزایش می‌دهد.
5. آرمیچر یا شافت چرخشی (Distributor Shaft)
آرمیچر شافتی است که روتور به آن متصل است و باعث چرخش روتور می‌شود. این شافت به حرکت در می‌آید و باعث می‌شود که روتور جرقه‌ها را به ترتیب مناسب به شمع‌ها ارسال کند. حرکت آرمیچر معمولا توسط تسمه یا زنجیر از موتور تامین می‌شود.
6. سوئیچ قطع و وصل (Breaker Switch)
سوئیچ قطع و وصل یکی دیگر از اجزای مهم دلکو است که وظیفه آن قطع و وصل جریان برق از باتری به دیگر اجزا است. این سوئیچ می‌تواند به‌طور خودکار جریان برق را در زمان‌های مشخصی قطع کند تا جرقه‌های لازم به شمع‌ها برسد.
7. سیم‌پیچ (Coil)
سیم‌پیچ دلکو همانند یک ترانسفورماتور است که ولتاژ پایین دریافتی از باتری را به ولتاژ بالا تبدیل می‌کند و آن را برای ارسال به شمع‌ها آماده می‌کند. سیم‌پیچ در دلکو اغلب به صورت جداگانه وجود دارد، اما در برخی سیستم‌های جرقه‌زنی مدرن‌تر، ممکن است با اجزای دیگر ترکیب شده باشد.
8. اتصالات و ترمینال‌ها (Terminals and Connectors)
دلکو به‌طور معمول دارای چندین اتصال یا ترمینال است که از طریق آنها جریان الکتریکی به شمع‌ها و دیگر اجزا منتقل می‌شود. این اتصالات باید به‌دقت بررسی شوند تا از ایجاد اتصال‌های ناقص یا خرابی جلوگیری شود.
9. سیم‌کشی‌های دلکو (Wiring)
سیم‌کشی‌های داخل دلکو وظیفه هدایت جریان الکتریکی به قسمت‌های مختلف دلکو و همچنین به شمع‌ها را دارند. این سیم‌ها باید از جنس مرغوب و مقاوم باشند تا در برابر حرارت و فشار ناشی از عملیات موتور دچار آسیب نشوند.
10. چرخ دنده (Drive Gear)
چرخ دنده یک جزء مهم است که در انتهای آرمیچر قرار دارد و وظیفه انتقال حرکت از میل لنگ یا شافت میل بادامک موتور به دلکو را بر عهده دارد. این حرکت چرخشی باعث می‌شود که روتور دلکو به‌طور منظم حرکت کرده و جرقه‌ها به شمع‌ها منتقل شوند.
11. چرخش الکترونیکی (Electronic Components)
در دلکوهای مدرن که سیستم‌های جرقه‌زنی الکترونیکی جایگزین مکانیکی شده‌اند، قطعات الکترونیکی مانند سنسورها و کنترل‌کننده‌ها برای زمان‌بندی دقیق جرقه‌زنی و قطع و وصل کردن جریان برق استفاده می‌شوند. این قطعات می‌توانند دقیق‌تر و سریع‌تر از سیستم‌های مکانیکی عمل کنند.
تفاوت کویل و دلکو
کویل‌ها و دلکوها هر دو در سیستم جرقه‌زنی نقش دارند، اما عملکرد آنها متفاوت است. کویل‌ها ولتاژ بالا تولید می‌کنند و این ولتاژ به شمع‌ها منتقل می‌شود، در حالی که دلکو به‌طور مشخص جرقه‌ها را در زمان‌های خاص به شمع‌ها توزیع می‌کند. در خودروهای قدیمی، این دو قطعه به‌طور مشترک برای کارکرد صحیح سیستم جرقه‌زنی استفاده می‌شدند.
نتیجه‌گیری
دلکو یکی از اجزای اصلی سیستم جرقه‌زنی خودرو است که در موتورهای بنزینی وظیفه توزیع جرقه را انجام می‌دهد. این قطعه به‌ویژه در خودروهای قدیمی‌تر نقش حیاتی دارد و عملکرد صحیح آن برای تضمین راندمان و کارایی موتور ضروری است. با توجه به پیشرفت‌های فناوری، سیستم‌های جرقه‌زنی مدرن‌تر همچون سیستم‌های الکترونیکی به‌طور گسترده‌ای جایگزین دلکو شده‌اند، اما دلکو همچنان در برخی مدل‌ها و خودروهای قدیمی به‌عنوان یک قطعه کلیدی باقی مانده است.
